Vanuit het maakbaarheids-denken kan de gedachte ontstaan dat werk altijd maar vervulling moet geven. De drang naar vervulling kan op den duur uitmonden in frustratie. Zingeving of vervulling van werk is op zich natuurlijk energiegevend en dus voedend. We laden onze batterij ermee op. Zo bewijzen ook Schaufeli en Bakker (2004) die hebben onderzocht dat bevlogen medewerkers doorgaans productiever en gelukkiger zijn. Maar een teveel of overtrokken focus op zingeving kan leiden tot een ‘onvervulde hang naar vervulling van het werk’. Deze onvervulde hang kan veel energie vragen en dus slopend zijn. We noemen dit ‘overtrokken zingeving’. Gebrek aan vervulling kan ook ontstaan door te denken en te handelen vanuit een zogenaamde ‘fixed mindset’. Een fixed mindset wil zeggen dat iemand vindt of denkt dat het leven of een carrière perfect moet verlopen. Dit is het tegenovergestelde van het denken vanuit een ‘growth mindset’. Dan vindt en denkt iemand namelijk dat hij er alleen maar sterker van wordt als bijvoorbeeld de carrière even niet zo lekker loopt. Een overtrokken drang naar zingeving betekent dus dat veel energie verloren kan gaan in frustratie. Het leidt tot teleurstelling en soms zelfs depressie en is daarmee een indicatie voor onbalans in leven en presteren.
‘Overtrokken zingeving’ is een van de schalen van het zesde onderdeel van de SET: de copingstijlen van een persoon. ‘Coping’ wil hier zeggen hoe iemand omgaat met stress of met spannende situaties. Dit onderdeel is op briljante wijze samengesteld naar aanleiding van de inzichten van de Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chui Han. In zijn bundel ‘De vermoeide samenleving’ (2014) beschrijft Han de invloed van de huidige prestatiemaatschappij op het welbevinden van de mens, evenals de heersende ideeën over de maakbaarheid van onze maatschappij. Han bespreekt de keerzijde van ‘het positieve’ en het permanent blootstaan aan prikkels, informatie en impulsen. Hieruit verklaart hij het ontstaan van de oververmoeide of burnout-samenleving.
De SET is een nieuw samengestelde tool en daarmee taal om de mentale kracht van een persoon of organisatie in kaart te brengen. De tool bestaat uit zeven onderdelen of dimensies. Uniek aan deze tool is de wijze waarop zowel werk- als privéstress aan bod komen. Ieder onderdeel van de SET belicht de subjectieve stresservaring vanuit een andere invalshoek. De eindrapportage biedt in één oogopslag de verhouding tussen de draagkracht (dat wat kan worden gedragen) en de draaglast (de wil om lasten te dragen) van een persoon. Vervolgens geeft het concrete ontwikkeltips om de draagkracht te verhogen dan wel de draaglast te verlagen en zo in balans te leven en presteren.
Ben je nieuwsgierig naar het gebruik van de Stress Ervarings Tool in jouw praktijk of organisatie? Neem contact op met Mandy Oostlander.